Maturzyści zwiedzali Muzeum Stutthof

W środę 20 marca b. r. uczniowie maturalnych klas: IV H i IV T wraz z nauczycielkami: p. Izabelą Trofimowicz – Paziak, p. Katarzyną Kruszewską, P. Joanną Szymańską – Cybulską i p. Ewą Andruszko odwiedzili Muzeum Stutthof, mające od 1942 roku status państwowego obozu koncentracyjnego.

Istniejący od początków wojny obóz odegrał istotną rolę w realizacji rozwiązania kwestii polskiej na terenie Pomorza Gdańskiego. Początkowo trafiali tam Polacy i Żydzi, tzw. elementy zagrażające opanowaniu przez III Rzeszę Pomorza Gdańskiego, do których zaliczano także chorych psychicznie. Wszystkich objęto akcją zagłady, prowadzoną w ramach tzw. „akcji oczyszczania”. Do stycznia 1942 r. obóz Stutthof nie podlegał bezpośrednio centralnym władzom SS w Berlinie. Nosił on wówczas nazwę Zivilgefangenenlager Stutthof i jako obóz lokalny był przede wszystkim miejscem internowania ludności polskiej z terytorium Gdańska i Pomorza Gdańskiego. Dopiero po dwóch latach starań, przypieczętowanych wizytą Reichsführera SS Heinricha Himmlera 23 listopada 1941 r., w dniu 7 stycznia 1942 r. Stutthof został obozem koncentracyjnym. Od tego roku do Stutthofu zaczęły nadchodzić transporty więźniów z różnych regionów Polski i innych okupowanych krajów europejskich oraz z innych obozów koncentracyjnych. W ciągu ponad 5 lat działalności tego obozu zarejestrowano w nim łącznie około 110 000 więźniów. Byli oni obywatelami 28 państw, zarówno europejskich, będących pod niemiecką okupacją, ale i państw neutralnych oraz Stanów Zjednoczonych, których napływ do KL Stutthof nastąpił od 1942 r. Więźniów kierowały do obozu placówki policji, jak również przybywali oni w transportach z innych obozów koncentracyjnych oraz gett. Odrębną grupę, ze względu na sposób traktowania ich przez władze obozowe – izolację, wykorzystywanie do najcięższych prac, poddawanie selekcjom i likwidację metodami masowej zagłady, stanowili Żydzi, których łącznie osadzono w KL Stutthof około 50 500 osób. Byli obywatelami prawie wszystkich państw europejskich – Polski, Węgier, Litwy, Łotwy, Czech i Słowacji ale też Niemiec, Austrii, Francji, a nawet Turcji, Szwajcarii, Luksemburga, Lichtensteinu, Norwegii, Holandii, Belgii i inni. Od połowy 1944 r. na terenie KL Stutthof w celu uśmiercania więźniów zaczęto stosować komorę gazową. Akcją bezpośredniej zagłady objęto głównie osadzone w II połowie 1944 r. Żydówki, wyselekcjonowane z przybywających transportów, które ze względu na zły stan zdrowia nie można było wykorzystać jako bezpłatnej siły roboczej w niemieckim przemyśle zbrojeniowym. Śmierć w komorze gazowej poniosła również grupa 77 radzieckich jeńców wojennych, inwalidów przywiezionych z frontu wschodniego. Innymi metodami, jakie zastosowano w ramach akcji „SB”, było rozstrzeliwanie strzałem w potylicę w pomieszczeniach krematorium czy też „szpilowanie”, czyli uśmiercanie zastrzykiem z fenolu, którą to metodę stosowano już od 1940 r. w celu likwidacji więźniów chorych psychicznie. W styczniu 1945 r. wojska radzieckie znajdowały się w odległości 40 – 50 km od Stutthofu. Zbliżanie się frontu wschodniego miało decydujący wpływ na podjęcie decyzji o ewakuacji obozu (drogą lądową i morską).  W czasie marszu i rejsu śmierć, będąca wynikiem głodu, chorób i wycieńczenia, zdziesiątkowała więźniów. Dnia 9 maja 1945 r. ( a więc dzień po podpisaniu przez przedstawicieli III Rzeszy bezwarunkowej kapitulacji) pomiędzy godziną 7 a 8 rano wojska armii radzieckiej wkroczyły na teren obozu Stutthof. W obozie znajdowało się już jedynie około 140 więźniów, którzy nie wzięli udziału w ewakuacji obozu oraz grupa ponad 20 000 cywilnych pochodzących z Prus Wschodnich.

Czwartoklasiści zwiedzali muzeum w ciszy i skupieniu. Wracali myślami do omawianej na języku polskim literaturze, pochodzącej z czasów wojny i okupacji. Borowski, Nałkowska, Różewicz… Zapisane przez nich obrazy nabrały realnego kształtu. Uczniowie z uwagą wysłuchali opowieści przewodników, za najbardziej wstrząsające uznali finalną część trasy – komorę gazową i krematorium. Pod  Pomnikiem Walki i Męczeństwa (wg projektu rzeźbiarza Wiktora Tołkina) młodzież złożyła przywiezione kwiaty oraz zapaliła znicz, by oddać cześć ofiarom hitlerowskiego reżimu i zapewnić o pamięci.